Orhun Kitabeleri yada Orhun Yazıtları, Bilge Kağan Yazıtı, olarak da bilinir. Orhun Irmağı yakınları, Moğolistan’da yer almaktadır.
Kitabedeki Maddeler
1. Tengri (yaratan) Tektir.
2. Her kim ki Tengri’den kut almak dilerse, başkasına yakarmasın.
3. Bir İl, bir Kağan, bir Tengri
4. Bir kına iki kılıç girmez. Bir hatun iki er alamaz ve bir budunda iki töre olmaz. Töre tektir. Töre kesin ve keskindir. Kim ki töreye uya kutlanır. Kim ki töreye. Kıya katlanır.
5. Kimse töreden üstün değildir. Dirlik ve birlik için töre budur.
6. Bir çoban sürüsünden, bir er ailesinden, bir Kağan budunundan sorulur.
7. Her er eşine, atına, pusatına sahip çıkacak.
8. Ana babaya ve ataya tazim durulacak.
9. Hısmına sarılacak, komşusunu gözetecek.
10. Er ki yalan söylemeyecek.
11. Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek. Hesabı ya malıyla ya canıyla sorulacak.
12. Kim ki bir ırza musallat olursa, canından olacak.
13. Her kim olursa olsun haksız, aldatıcı iş tutarsa hesabı hemen sorulacak.
14. Cenkten beri duran ya da kaçan tamuya(cehennem) uçacak.
15. Aman dileyene kılıç üşürülmeyecek, sığınana arka dönülmeyecek.
16. Baş kaldıranın başı alınacak, hak isteyenin hakkı verilecek.
17. Kimse kimseye üstünlük taslamayacak. Ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak.
18. Kin ve gururdan uzak olunacak.
19. Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak.
20. Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak.
21. Kızı isteyen kağan da olsa, bey de olsa kız istediğine verilecek.
22. Gereksiz yere ağaç kesmeyeceksin, suyu kirletmeyeceksin.
23. Bilmeyip de bildim demeyeceksin, bilene danışacaksın.
24. Bugünün işini yarına bırakmayacaksın.
25. Kusur görmeyecek, kusur
aramayacaksın.
26. Güçlüyken affet, zayıfken sabret.
27. Yazgına asi olma.
28. Yaptığın iyiliği unut, yapılan iyiliği unutma.
29. Herkes adaletle iş görecek.
30. Her ne edersen et, yargılanacağını her daim akılda tut.
31. Milletine yaban kalma. İpeğin iyisine, sözün güzeline kanma, onlara boyanma.
32. Kağan odur ki adaleti üstün tutsun, töreyi yaşatsın. Töre yok olursa il yok olur. İl olmazsa budun kul olur.
33. Ey Türk Oğuz beyleri, ey milletim işitin !!
” Üstte mavi gök çökmedikçe, altta yağız yer delinmedikçe senin ilini ve töreni kim bozabilir.
Dedemiz, Atamız Bilge Kağan’ın sonraki tüm Kağanlık ve Devletlere mirasıdır Orhun yazıtları. Her satırı ile devlet ve millet idaresi hakkında önemli detaylar verir. Türk tarihinde sona ermiş hangi devlet varsa çöküşünde yukarıda yazan töreden uzaklaşma vardır.
Türklük sadece bir kan gen meselesi değildir. Türk Töresine bağlı bir yaşam biçimi bir ahlak biçimidir.
Orhun Abideleri hangi dönemden ve kimler zamanında yapılmış?
Orhun Yazıtları Göktürkler tarafından, Türklerin ilk bilinen alfabesi olan Orhun alfabesi ile 700’lü yılların başında taş üzerine yazılan yazıtlar denmektedir. Bu kitabeler 1889 yılında Moğolistan’ın Orhun Vadisinde bulunmuştur. Orhun Kitabeleri Özellikleri. Bilge Kağan, kardeşi Kül Tigin ve veziri Tonyukuk adına yazılmışlardır.
Orhun Abideleri hangi dönemden ve kimler zaman?
Orhun Abideleri nerede ?
Google Earth Harita üzerinde Orhun Yazıtlarının yerini görmek için tıklayın! Ya da alttaki haritada inceleyin.
Orhun yazıtlarına gelince karşınıza Türk Bayrağı basılı bir tabela çıkacak. Canım ülkem Küba’dan Moğolistan’a her yerde izi var.
